Receptor (biohemija)

Receptor, u biohemiji i farmakologiji, proteinska je molekula, koja je obično ugrađena u površinu plazma membrane na površini ćelije koja prima vanjske hemijske signale. Kada su takvi signali vežu na receptor, izazivaju neki od oblika ćelijskog/tkivnog odgovora, npr. promjene u električnoj aktivnosti ćelije. U tom smislu, receptor je protein koji prepoznaje i odgovara na endogene hemijske signale, kao što acetilholinski receptor prepoznaje i reagira na svoj endogeni ligand, acetilholin. Međutim, ponekad, u farmakologiji, termin se također koristi i za druge proteine, kao što su lijekovi, enzimi, transporteri i ionski kanali.

Receptorski proteini su ugrađeni u plazmamembrana ćelija, ispoljeni kao i u ekstracelularne površine ćelije, citoplazmatski ili jedarni (nukleusni) receptori. Molekula koja se veže na receptor se naziva ligand, a može biti peptid (kratki protein) ili neka druga od malih molekula, kao što je neurotransmiter, hormon, farmaceutski lijek, toksin, ili dijelovi vnjskog virusa ili mikroba. Endogeno određena molekula za odredjeni receptor je njen endogeni ligand. Na primjer endogeni ligand za nikotinske receptore acetilholina je acetilholin, ali se receptor može aktivirati nikotinom i blokirati kurarom.^[1]^[2]^[3]^[4]

Svaki receptor je povezan sa specifičnim ćelijskim biohemijskim putem. Iako se u većini ćelija nalaze brojni receptori, svaki od njih će se vezati samo uz ligandi određene strukture, na način na koji će brave prihvatitaju samo konkretne oblike ključeva. Kada se ligand veže za svoj odgovarajući receptor, on aktivira ili inhibira receptorski biohemijski put.

^ Collado-Vides J., Magasanik B., Smith T. F., Eds (1996): Integrative approaches to molecular biology. The MIT Press, Cambridge (Mass), London, ISBN 0-262-03239-2.
^ Hadžiselimović R., Pojskić N. (2005): Uvod u humanu imunogenetiku. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-3-4.
^ Lawrence E. (1999): Henderson's Dictionary of biological terms. Longman Group Ltd., London, ISBN 0-582-22708-9.
^ Alberts B. et al. (1983: Molecular biology of the cell. Garland Publishing, Inc., New York & London, ISBN 0-8240-7283-9.

[1] Collado-Vides J., Magasanik B., Smith T. F., Eds (1996): Integrative approaches to molecular biology. The MIT Press, Cambridge (Mass), London, ISBN 0-262-03239-2.

[2] Hadžiselimović R., Pojskić N. (2005): Uvod u humanu imunogenetiku. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-3-4.

[3] Lawrence E. (1999): Henderson's Dictionary of biological terms. Longman Group Ltd., London, ISBN 0-582-22708-9.

[4] Alberts B. et al. (1983: Molecular biology of the cell. Garland Publishing, Inc., New York & London, ISBN 0-8240-7283-9.

[1]

[2]

[3]

[4]